2024’te bilmeniz gereken 10 dolandırıcılık

• Dolandırıcılıklar Yapay Zeka yardımıyla ses kopyalama gibi taktiklerle giderek karmaşıklaştıkça, evrimleşen tehditlere karşı tetikte ve farkında olmak, 2024’te kendinizi korumak için çok önemlidir.
  
• 2024’te farkında olmanız gereken en popüler dolandırıcılıklar arasında internet üzerinden kolay iş dolandırıcılıkları, devletin hesaplara el koyma dolandırıcılıkları ve deepfake ve Yapay Zeka dolandırıcılıkları yer alıyor. Bunların nasıl gerçekleştirildiğini ve bir dolandırıcılığı nasıl tanıyacağınızı öğrenin.
  
• Dolandırıcıların kurbanlarını ağa düşürmek için kullandıkları çeşitli psikolojik taktikleri öğrenin.
  
• Tetikte olmak ve sağlıklı bir seviyede şüpheci olmak, kendinizi dolandırıcılıklara karşı korumak için en iyi yöntemdir. İnternette gezinirken VPN kullanmak, gerçek IP adresinizi gizler ve böylece dolandırıcılar sizin hakkınızda daha az bilgiye erişir.
  
• Bonus: Bir dolandırıcılığın altı işaretini öğrenin.

2024 yılına girerken, dolandırıcılıklar, karmaşık taktiklerle giderek daha fazla evrimleşmeye devam ediyor. 

2023’te, dolandırıcıların kurbanlarını çok büyük kripto para yatırımına yönlendirmeden önce yanlış bir güvenlik duygusu oluşturduğu ve sonrasında paralarıyla ortadan kaybolduğu “domuz kesme dolandırıcılığı”nın yükselişine şahit olduk.

Ek olarak, ses klonlama dolandırıcılığını oluşturmak için Yapay Zeka teknolojisinin kullanımı, dolandırıcılık aktivitelerinde yeni bir çağı başlattı. Bu teknoloji, dolandırıcıların yüksek derecede inandırıcı ses taklitleri oluşturarak insanların gizli bilgilerini açığa çıkarmalarını veya para transferi yapmalarını sağlamak için tanıdık sesleri taklit etmelerini sağlıyor. 

Bu gelişmeler, dolandırıcıların sahip olduğu hilelere karşı tetikte olmanın öneminin altını çiziyor. Kolay bir şekilde para koparma, resmi devlet hesaplarının ele geçirilmesi veya üretken Yapay Zeka’nın manipülatif kullanımı gibi yöntemlerde olduğu gibi, dolandırıcılar açıklarımızı bulmak için durmadan yeni yöntemler arıyor.

Tehditleri ve kendinizi nasıl koruyacağınızı daha iyi anlamak için (kabul etmek gerekir ki dolandırılmak hiç kimsenin Yeni Yıl için aldığı bir karar değildir), ExpressVPN’in Bilgi Güvenliği Başkanı Aaron Engel’e danıştık. Engel, 2024’teki dolandırıcılık trendlerine ışık tutuyor ve giderek karmaşıklaşan bu düzenbazlıklara karşı korunmak için önemli ipuçları veriyor. 

ABD’de dolandırıcılığın artışı

Son yıllarda, ABD’deki dolandırıcılıklarda endişe verici bir artış yaşandı ve dolandırıcılık aktiviteleri nedeniyle mâli kayıplarda sert bir yükseliş görüldü. Bir Federal Ticaret Komisyonu (FTC), geçtiğimiz üç yıl içerisinde Amerikalıların dolandırıcılara 8,7 milyar Amerikan doları kaptırdığını belirten bir rapor yayınladı. Bu ani yükseliş, yalnızca dolandırıcı sayısındaki artışı değil, aynı zamanda operasyonlarının kapsamının genişlediğini de işaret ediyor.

Sosyal medya platformları: dolandırıcılık yuvası

Sosyal medya platformları, 2023 yılında dolandırıcılık aktiviteleri için verimli bir yuva oldu ve Amerikalılar yalnızca sosyal medya dolandırıcılıklarında 2,7 milyar USD kaybetti. Dolandırıcılar, bu platformlardan giderek daha fazla faydalanıyor ve farkında olmayan mağdurları tuzağa düşürmek için bu platformların sundukları güven ve kapsamlı erişimi suistimal ediyor.

Bu gelişmeler, dijital hayatlarımızda yüksek farkındalığa olan ihtiyacın altını çiziyor. Özellikle sosyal medya gibi platformların bünyesine işlenmiş olan dolandırıcılıkların giderek artan karmaşıklığı, hiç olmadığı kadar tetikte kalmamızı gerektiriyor. Dolandırıcılık türlerini ayırt etmek, uyarı işaretlerini tanımak ve kendini koruma stratejilerini anlamak hiç bu kadar önemli olmamıştı.

Bu trend, düzenleyici ve tüketiciyi koruma kurumlarının hayati önemini de vurguluyor. Bu kurumların devamlı ve pekiştirilmiş çabaları, bu zorlukları çözmek ve halkı bu karmaşık dijital tehditlere karşı korumak için hayati önem taşıyor. 

Dolandırıcılıkların bir adım önünde olmak

Ancak bu kapsamlı önlemler tamamen uygulanana kadar, en yeni dolandırıcılıklardan haberdar olma ve tedbirli olarak kendimizi eğitme yükümlülüğü bize düşüyor. Engel, bize bir avantaj sağlamak için, 2024’te dikkat etmemiz gereken en belirgin dolandırıcılıkların hangilerinin olacağını açıklıyor.

2024’te dikkat edilmesi gereken 5 dolandırıcılık

1. İnternet üzerinden kolay iş dolandırıcılığı

Yeni yılın ilk aylarında, özellikle Ocak ve Şubat aylarında, iş arayan insan sayısında gözle görülür bir artış yaşanıyor. Bu dönem, özellikle esnek bir iş veya ek gelir fırsatları arayan kişileri hedefleyen iş dolandırıcılıklarında bir artışa denk geliyor. Bu dolandırıcılıklar, genellikle asgari yeterlilik gerektiren ve mülakat gibi geleneksel işe alma sürecini baypas eden kolay ve kazançlı iş fırsatı arzusundan faydalandığından dolayı, gizlice fırsat kollar.

Örneğin, yarı zamanlı iş arayan yeni mezun birini ele alalım. Minimum çalışmayla cezbedici bir gelir vadeden bir veri girme pozisyonu için internet üzerinde bir iş ilanına denk geliyor. Bu iş deneyim aramıyor, başvuru süreci sıradışı bir şekilde hızlı oluyor ve mülakat yapılmıyor. Bu fırsat için heyecanlanıyor, başvuruyor ve hızlı bir şekilde “işe alınıyor.” Ancak, bu iş bir seraptan başka bir şey değil. Özgeçmişi ve sosyal güvenlik numarası dâhil olmak üzere, bazı bilgilerini sunduktan sonra şirket ortadan kayboluyor ve yeni mezun kişi, daha sonrasında bilgilerinin kimlik hırsızlığı için kullanıldığını öğreniyor.

Kendinizi internet üzerinden iş dolandırıcılığına karşı koruyun:

• Ayrıntılarıyla araştırın: İşi sunan şirketin meşruluğunu doğrulayın. Resmi web sitesini, (varsa) fiziksel adresini ve gerçek çalışan değerlendirmelerini kontrol edin. Mümkünse, iş teklifinin gerçekliğini doğrulamak için mevcut çalışanlarla iletişime geçin.
  
• Övgülere aldanmayın: Sahte işe alma e-postaları cezbedici olabilir ama tıklamadan önce bekleyin. Bir bağlantı içeren e-posta veya mesaj alırsanız yalnızca bağlantının gerçekliğinden eminseniz tıklayın.
• Bilgilerinizi vermeyin: Oltalama, kişisel bilgileri çalmak için kullanılan yaygın bir yöntemdir. Bilgilerinizi çok erkenden vermeniz istenirse dolandırıcılık olup olmadığını göz önüne alın.

2. Resmi devlet hesaplarının ele geçirilmesi

IRS olduğunu iddia eden bir dolandırıcının gönderdiği bir oltalama e-postası.

Devlet kurumları sundukları hizmetleri daha çok dijitalleştirmeye devam ederken, dijital ortamda yeni bir tehdit ortaya çıktı: devletin hesaplara el koyması (ATO) dolandırıcılığı. Bu dolandırıcılık türü, devletin dijital hizmetlerindeki açıklardan faydalandığı için büyük bir zorluk çıkarıyor ve birçok kişinin kişisel bilgilerine karşı bir risk oluşturuyor.

Bu türdeki dolandırıcılıklara önemli bir örnek, sahte IRS e-postası (yukarıda). Resmi bir yazışmaymış gibi görünen bu e-posta, alıcıların bir vergi iade hakkına sahip olduğunu iddia ediyor. Bir bağlantıya tıklamalarını ve hesaplarını “doğrulamak” için hassas bilgilerini girmelerini istiyor. Ne yazık ki bu eylem, dolandırıcılar bu bilgileri kötü amaçlarla kullandıklarından dolayı, kişisel verilerin ele geçirilmesi ile sonuçlanabilir.

Engel, bu dolandırıcılıkların faydalandığı önemli bir açığın altını çiziyor. “Bir web sitesine veya uygulamaya erişmek için genellikle bir e-posta, kullanıcı adı veya telefon numarası, bir şifre ve bir çok faktörlü kimlik doğrulama kombinasyonuna ihtiyacınız olur” ifadesinde bulunuyor.

Engel, kullanıcı adlarını ve şifreleri farklı sitelerde tekrar kullanma eğiliminin kişileri korumasız bıraktığını vurguluyor. Dolandırıcılar bu durumu avantaja dönüştürüyor ve tekrar kullanılan bu ele geçirilmiş giriş bilgilerini, devlet platformları da dâhil olmak üzere, diğer hesaplara erişmek için kullanmayı deniyor.

Şifrenizle birlikte kullanmanız için size gönderilen tek kullanımlık bir kod olan iki faktörlü kimlik doğrulama kullanma çok daha güvenlidir. Engel, dolandırıcıların 2FA kodlarını elde etmek için sosyal mühendislik teknikleri uygulayabileceklerini de belirtiyor. Kişilerin bu kritik bilgileri ortaya çıkarmaları için devlet memuru rolü yapabilir veya bir vergi iadesi vadetme gibi diğer aldatma araçlarını kullanabilirler.

Daha da kötüsü, 2024 yılında Yapay Zeka’nın oltalama dolandırıcılığında daha büyük bir rol oynaması bekleniyor. Yapay Zeka destekli oltalama saldırılarının daha karmaşık, kişiselleştirilmiş ve anlaşılmasının daha zor olması bekleniyor. Bu gelişmiş tehditleri anlamak ve onlara karşı hazırlanmak, kişilerin farkındalıklarını iyileştirmeleri ve bu ileri düzey siber güvenlik tehditlerine karşı savunmalarını güçlendirmeleri için önemlidir.

Kendinizi devletin hesaplara el koyması dolandırıcılığına karşı koruyun: 

• İhtiyat çok önemli: Devlet kurumlarından beklenmedik bir şekilde gelen, özellikle de hassas bilgileri talep eden veya hızlı eylem isteyen iletişimlerde her zaman dikkatli olun. Birçok dolandırıcı, kullanıcının bilgilerini elde etmek için gerçekmiş gibi görünen oltalama e-postası kullanıyor. Bu tür mesajların gerçekliğini resmi devlet web sitelerini ziyaret ederek veya bilinen, sağlıklı kanallardan kurum ile iletişime geçerek doğrulayın.
  
• İleri güvenlik için VPN kullanın: Biriyle iletişime geçerken, IP adresinizi (ve böylece gerçek konumunuzu) gizli tutmak için VPN’inizi açmak daha güvenlidir. 

3. Deepfake ve üretken Yapay Zeka’nın kullanımı

Üretken Yapay Zeka; sağlık, finans ve eğlence gibi birçok sektöre destek oldu. Buna karşın, kötüye kullanım potansiyeli, özellikle sofistike dolandırıcılık alanında giderek artıyor.

Yapay Zeka’nın kötü şöhretli bir uygulaması olan deepfake, oldukça gerçekçi videolar, fotoğraflar ve ses kayıtları oluşturulmasına olanak tanıyor. Bankanızın yöneticisini taklit eden birinden bir videolu arama aldığınız ve hesap bilgilerinizi istediği, veya parasal yardım isteyen bir yakınınızdan sesli mesaj aldığınız bir senaryoyu düşünün. New York Times tarafından haber yapılan önemli bir örnek, yüksek gelirli bireylerin herkese açık ses kayıtlarından örnek alınarak oluşturulan ses klonlarının kullanıldığı saldırılarda nasıl hedef alındığını ortaya koydu. Klonlanan bu sesler, bankaları dolandırmak için kullanıldı ve bu durum da bu tür dolandırıcılıklarda kullanılan yüksek seviye teknolojiyi sergiliyor.

Engel’e göre, Yapay Zeka sınırlı dil yeteneklerine sahip kişilerin dolandırıcılık tekniklerini iyileştirebiliyor. Engel, “Teoride, Yapay Zeka yalnızca bir içerik oluşturmadan ibaret ancak geçmişte mümkün olandan daha yüksek bir seviyede ve derecede ve kullanımı daha kolay. Bu da onu daha çok erişilebilir kılıyor” açıklamasında bulundu. Teknoloji geliştikçe, Yapay Zeka destekli dolandırıcılıkların yaygın bir şekilde kullanılmasını, giderek daha karmaşık olmalarını ve anlaşılmalarının zor olacağını bekleyebiliriz.

Kendinizi Yapay Zeka destekli dolandırıcılıklardan koruyun: 

• Kişinin kimliğini doğrulayın: Şüpheli bir arama veya mesaj alırsanız ve sözde arayan veya gönderici kişi karakterine aykırı davranışlar sergiliyorsa durun ve kişinin kimliğini bilinen bir numara veya alternatif bir iletişim kanalı üzerinden doğrulayın.
  
• Şüpheli aktiviteleri şikayet edin: Ses klonlama veya deepfake dolandırıcılığının hedefi olduğunuzdan şüpheleniyorsanız hemen yetkililere bildirin ve kişiyi engelleyin.
• Bir deepfake’i nasıl anlayacağınızı öğrenin: Her ne kadar çoğu deepfake inandırıcı olsa bile, onları tespit etmenin yöntemleri bulunuyor. Bazı görsel ipuçları arasında renk tonunda ve gölgelerde tutarsızlık ve hatta yüzün biçimsiz alanları gibi, yüz hatlarında kötü geçişler yer alır. Ses için ipuçları arasında düz veya robotik tonlama, ses tonunun doğal değişiminde ve duyguda eksiklik ve konuşma sırasında ani kesintiler yer alır.

4. Peer-to-peer (P2P) ödeme dolandırıcılığı

Venmo, Zelle ve Cash App gibi peer-to-peer (P2P) ödeme uygulamaları hızlı ve kolay para transferleri için yaygın bir hâle geldi. Ancak, bu kolaylık dolandırıcıların da dikkatini çekti ve P2P ödeme dolandırıcılıklarında artışa yol açtı. Bu dolandırıcılıklar genellikle kullanıcıları para göndermeleri veya kötü amaçlar için kişisel bilgilerini deşifre etmeleri için kandırmayı içeriyor.

P2P dolandırıcılıklarının önemli örneklerinden biri, son zamanlarda Zelle’de dolandırıcılık aktivitelerinin artış göstermesidir. Raporlar, bu platform üzerinde dolandırıcılıkların önemli bir artış gösterdiğini ortaya koyuyor ve bunun kullanıcılar için potansiyel risklerinin altını çiziyor. Durumun ciddiyeti, özellikle P2P ödeme hizmetleri dünyası başta olmak üzere, tüketicileri korumanın güçlendirilmesi konusundaki duruşuyla tanınan Senatör Elizabeth Warren’ın da dikkatini çekti.

Bu dolandırıcılıkların mekanikleri değişiklik gösterebiliyor ancak genellikle kandırmayı ve açıklardan faydalanmayı amaçlayan bir şablonu izliyor:

Kendinizi P2P ödeme dolandırıcılıklarından koruyun: 

• Yalnızca güvenilir kişilere iş yapın: Para transferlerini tanıdığınız ve güvendiğiniz kişilerle sınırlayın. Bu yaklaşım, sahte müşteri veya satıcı dalavereleri ve fazladan ödeme yapma düzenbazlıkları gibi yaygın dolandırıcılıkları önlemeye yardımcı olur.
  
• Alıcının bilgilerini doğrulayın: Dolandırıcılara para göndermeyi önlemek için, para transferi gerçekleştirmeden önce alıcının adı, e-posta adresi ve telefon numarası gibi bilgilerini iki defa kontrol edin.
  
• Rızanız olmadan gelen taleplere dikkat edin: Başta tanımadığınız kişilerden olmak üzere, rızanız olmadan gelen para taleplerine dikkat edin. Bunlar genellikle hızlı ve düşünmeden hareket etmenizi sağlamaya çalışan para transferi şekline bürünür.
  
• Şüpheli bağlantılardan veya eklentilerden kaçının: Tanınmayan kaynaklardan gelen bağlantılara tıklamayın veya eklentileri açmayın, çünkü bunlar giriş bilgilerinizi çalmaya çalışan oltalama denemeleri olabilir.
  

• Şüpheli aktiviteleri şikayet edin: Sıradışı bir şeyle karşılaşırsanız bunu hemen P2P ödeme uygulamasının destek ekibine ve kolluk kuvvetlerine bildirin. Bu, dolandırıcıların izini bulmaya ve daha fazla mağduriyeti önlemeye yardımcı olur.

5. Kargo teslimatı dolandırıcılığı

Her ne kadar kargo teslimatı dolandırıcılıkları tatil sezonlarında ani çıkış gösterse de bu tehdit, internetten alışverişe devam eden ilgi ve beklenti nedeniyle yeni yıla kadar devam ediyor. Bu dolandırıcılık türü tatil sezonuna özgü değil; yaygın bir sorun olmaya devam ediyor ve tüketicilerin kargo hizmetlerine ve çevrimiçi mağazalara duyduğu güvenden faydalanıyor. Kargo şirketi UPS’i içeren yakın zamandaki bir olay, bu dolandırıcılıkların nasıl yapıldığını ve etkisini ortaya koyuyor. 

Floridalılar, sahte bir UPS paket teslimatı bildirimlerini içeren bir dolandırıcılığın hedefi oldu. Bu dolandırıcılar, Florida sakinlerine aslında hiç var olmayan bir paket bekledikleri bilgisini veriyor. Bu tür dolandırıcılıklar genellikle mağdurlara UPS gibi gerçek bir kargo teslimat şirketinden gönderilmiş gibi görünen mesajlar gönderilmesini içeriyor.

Bu dolandırıcılıklar genellikle teslimat hizmetinden gönderildiğini iddia eden mesajlar veya e-postalar ile başlıyor. Mesajlar, beklemede olan bir paketiniz olduğunu veya dikkatinizi gerektiren bir sorun olduğunu belirtebilir. Genellikle şu şekilde gelişiyorlar:

Kurbanlarıyla bir bağlantı kurmayı ve onlar hakkında daha fazla bilgi edinmeyi deneyen bir paket dolandırıcısı tarafından gönderilen mesajın bir örneği. 

Paket teslimatı dolandırıcılığı yapan birinin gönderdiği tıklanabilir bir bağlantı içeren başka bir mesaj örneği.

Kendinizi kargo teslimatı dolandırıcılıklarına karşı koruyun: 

• Teslimat bildirimlerini doğrulayın: Rızasız gönderilen mesajlardaki bağlantılara tıklamak yerine, kargo şirketinin resmi web sitesi veya uygulaması üzerinden doğrudan kontrol edin.
• Rızasız gönderilen paketlerden kaçının: Sipariş etmediğiniz bir paket veya rızasız gönderilen bir paket için ödeme talebi aldığınızda dikkatli olun. Bu tür olayları kargo şirketine bildirin ve şüpheli mesajlarla etkileşime girmekten kaçının.
  
• Ödeme yöntemlerini araştırın: İnternet üzerinden alışveriş yaparken, mağazanın gerçekliğinden emin olun ve, kredi kartı gibi, genellikle dolandırıcılık koruması sunan ödeme yöntemlerini kullanın.
  
• Şüpheli aktiviteleri bildirin: Bir aciliyet hissi yaratan veya hassas bilgileri talep eden mesajlar gibi dolandırıcılık işaretlerine dikkat edin. Herhangi bir şüpheli aktiviteyi ilgili yetkililere bildirin.

2024’te dikkat etmeniz gereken diğer dolandırıcılıklar

5G ile ilgili dolandırıcılıklar

5G’nin çok yüksek hızı ve çığır açıcı potansiyeli, ne yazık ki dolandırıcıları da cezbetti. Bu sahtekarlar, tüketicilerin modaya uyma eğiliminden faydalanarak para ve kişisel bilgiler çalmak için çeşitli taktikler uyguluyor.

Kendinizi 5G ile ilgili dolandırıcılıklara karşı koruyun:

1. Sahte vaatlere kanmayın: 5G’nin yaşamı değiştiren faydalarını elde etme gibi heyecan verici iddialara karşı dikkatli olun. 5G’nin kullanılabilirliği ve kabiliyetleri hakkında doğru bilgiler için her zaman mobil hizmet sağlayıcınızın resmi kaynaklarını veya güvenilir teknoloji sitelerini kontrol edin.
2. Rızasız gönderilen tekliflere dikkat edin: Meşru sağlayıcılar, yükseltme için size baskı yapmaz veya şüpheli bağlantılar veya telefon aramaları ile size özel teklifler sunmaz. Bu tür taleplere karşı dikkatli olun.

Ünlülerin desteklediği kripto para dolandırıcılıkları

Ünlülerin desteklediği kripto para dolandırıcılıkları, tehlikeli bir düzenbazlık ağını körüklemek amacıyla kamunun yıldız isimlere olan güveninden ve ilgisinden faydalanır. Sosyal medyada gezinirken, idolünüzün sözde “birden yükselmesi garanti edilen” yeni bir kripto parayı övdüğünü düşünün. Finansal özgürlük, zahmetsiz kazanç ve seçkin bir topluluğa katılma gibi güzel bir tablo çizerler. Bu, ilk zokadır ve bunun yarattığı heyecan kötü işaretleri maskeler.

Perde arkasında, ünlülere bu riskli girişimleri teşvik etmeleri için yüksek miktarlar ödeniyor ve bu girişimlerin gizli riskleri veya kendilerinin kripto para hakkındaki bilgi eksiklikleri nadiren belirtiliyor. Bu, sahte bir meşruiyet hissi yaratıyor ve masum hayranların ünlü kişinin bu projeye gerçekten güven duyduğuna inanmaları sağlanıyor.

Kendinizi ünlülerin kripto para dolandırıcılıklarına karşı koruyun:

• Parayı takip edin: Sevdiğiniz bir ünlünün bir kripto para projesini desteklemesi, onu otomatik olarak meşru yapmaz. Unutmayın ki ünlüler bu destekler için yüksek bir meblağ alır ve finansal çıkarları sizin çıkarlarınızla uyuşmayabilir. Projenin tanıtım bilgilerini, ekip geçmişini ve bağımsız eleştirmenler tarafından belirlenen potansiyel kötü işaretleri araştırın.
• Aciliyet ve nadirlik taktiklerine dikkat edin: Dolandırıcılar genellikle sınırlı ulaşılabilirlik iddia ederek veya yakında gerçekleşecek fiyat yükselmeleri vadederek bir aciliyet hissi yaratırlar. Baskının sezgilerinizi gölgelemesine izin vermeyin; kripto para yatırımlarını araştırmak ve değerlendirmek için zaman ayırın.

İklim değişikliği dolandırıcılıkları

Ciddi bir küresel sorun olan iklim değişikliği, ne yazık ki dolandırıcılar için de verimli bir konu hâline geldi. Endişelerden ve çözümün bir parçası olma arzusundan faydalanan bu hilekarlar, ekoloji dostu inisiyatifler gibi görünen bir düzenbazlık ağı örüyor.

Kendinizi iklim değişikliği dolandırıcılıklarına karşı koruyun:

• Duygusal manipülasyona karşı dikkatli olun: Dolandırıcılıklar, hızlı kararlar almanız için baskı kurmak amacıyla genellikle suçluluk psikolojisi, korku tellallığı veya aciliyet taktikleri kullanırlar. Acele etmeyin ve hızlı kararlar almaktan kaçının. Unutmayın ki gerçek eylemler güçlendirir, manipule etmez.
• Yeşil yatırım dolandırıcılıklarına karşı dikkatli olun: Test edilmemiş teknolojilerden veya gerçekçi olmayan kazançlar vadeden yeşil enerji projelerinden kaçının. İklimle ilgili herhangi bir çözüme yatırım yapmadan önce gerekli özeni gösterin, yönetmelik onaylarını kontrol edin ve riskleri öğrenin.

Küresel krizleri suistimal eden bağış dolandırıcılıkları

Doğal afetler ve insani acil durumlar gibi küresel krizler, yardım için güçlü bir arzuyu uyandırıyor. Dolandırıcılar ise kendi çıkarları için bu arzuyu suistimal ediyor ve bağış çabalarıymış gibi görünen bir düzenbazlık ağı örüyor. 

Kendinizi iklim değişikliği dolandırıcılıklarına karşı koruyun: 

• Bağış yapmadan önce her zaman doğrulayın: Bir bağış kurumunun meşruiyetini Charity Navigator veya GiveWell gibi bağımsız kaynaklar üzerinden doğrulayın. Bağış yapmayı planlıyorsanız nakit para göndermekten veya doğrulanmamış çevrimiçi platformlar kullanmaktan kaçının.
  
• Kişisel hesaplara bağış yapmayın: Bağış platformunun sizi bağış kurumuyla ilişkili bir işletme hesabı yerine kişisel bir hesaba yönlendiriyorsa para transferi gerçekleştirmeyin.

Sahte sağlık sigortası planları

Sahte sağlık sigortası planları, adından anlaşılacağı gibi, bir güvenlik yanılgısı dışında hiçbir şey sunmuyor. Çok düşük ücretlerle geniş bir kapsam sunabilirler ancak gerçekte ise, sizi büyük faturalarla ve potansiyel olarak yasal sorunlarla karşı karşıya bırakıyor.

Kendinizi sahte sağlık sigortası planlarına karşı koruyun: 

• Ek bilgileri dikkatli bir şekilde okuyun: Bir sağlık planının meşruiyetini devletinizin sağlık departmanı veya güvenilir bir sağlık sigortası sağlayıcısı üzerinden doğrulayın. Ayrıca, imza atmadan önce planın kapsamını, istisnalarını, iadelerini ve kesintilerini anlamak çok önemlidir.
  
• Kişisel bilgilerinizi rızasız arayan kişiler veya web siteleriyle asla paylaşmayın: Meşru sağlık sigortası sağlayıcıları, asla telefon üzerinden kişisel bilgi talep etmez. Güvenilir bir sağlık sigortası sağlayıcısı, herhangi bir hizmet sunmadan veya hassas bilgileri ele almadan önce güvenli kanallar üzerinden kimliğinizi doğrular ve bilgi talep eder.

İnsanların bu dolandırıcılıklara kanmasının ardındaki psikolojiyi anlamak 

2023 yılında gerçekleştirilen bir Citibank anketi, ABD’deki yetişkinlerin %90’ının dolandırıcılıkları anlama ve onlardan kaçınma kabiliyetlerine güvendiklerini ancak yine de dörtte birinden fazla kişinin yıl boyunca mağdur olduğunu ortaya koydu. Peki bunun nedeni ne?

İyimserlik önyargısı bizi dolandırıcılıklara karşı korumasız bırakıyor

İnsanların dolandırıcılıklara aldanmasının önemli bir psikolojik faktörü, iyimserlik önyargısıdır. Bu önyargı, kişilerin olumsuz olaylardan diğer insanlara göre daha az etkilenme olasılığına inanmalarına neden oluyor. Dolandırıcılıklar açısından bu durum, kişinin düzenbazlıkları fark etme ve bunlardan korunma konusunda aşırı özgüven olarak ortaya çıkıyor. Ne yazık ki bu da potansiyel tehditlere karşı daha zayıf bir savunma ile sonuçlanıyor.

İyimserlik önyargısı, potansiyel riskleri tespit etme konusunda detaylı davranışlar sergilemeyebileceklerinden dolayı insanların dolandırıcılıklara karşı daha çok savunmasız bırakabilir. Mağdur olmak için çok bilgili olduklarını varsayarak, rızasız iletişim gibi uyarı işaretlerini görmezden gelebilirler. Bu zihinsel kör nokta, tam da dolandırıcıların suistimal ettiği bir şeydir.

Teknoloji nasıl katkıda bulunuyor

Dolandırıcılıklara maruz kalmaya katkıda bulunan başka bir faktör ise teknolojik uzmanlık seviyesidir. En yeni teknolojik gelişmelere veya trendlere ayak uyduramayan kişiler, bu düzenbazlık işlerinin nasıl yapıldığını anlama eksikliği nedeniyle dolandırıcılıklarla daha sık karşılaşabilirler. Dolandırıcılar genellikle yeni teknolojileri ve yöntemleri kullanıyor ve böylece halkın farkındalığından bir adım önde oluyor.

Dolandırıcıların kurbanlarını kandırmak için kullandıkları taktikler

Süre baskısı

Dolandırıcılar, genellikle hızlı karar vermeyi tetiklemek amacıyla bir aciliyet duygusu yaratıyor. Örneğin, bankanızdan olduğunu iddia ederek sizi hesabınızda yetkisiz işlem konusunda uyaran bir kişiden bir telefon aldığınız bir senaryoyu düşünün. Gizliliğinize karşı oluşan anlık tehdit, kontrolü tekrar geri almak için doğal bir yanıtı tetikliyor ve genellikle dolandırıcıların suistimal ettiği acil eylemlere neden oluyor.

Güveni ve otoriteyi suistimal etme

Otorite figürleri doğal olarak güven duygusu sunar. Dolandırıcılar, memurları veya tanınan otorite figürlerini taklit ederek bunu suistimal eder ve böylece gardınızı düşürür ve hilelerini daha inandırıcı hâle getirirler. Buna bir örnek, bir işyerinde sıradan bir senaryo olan, “müdür”den gelen ve acil bir durum için hediye kartı satın almayı isteyen bir dolandırıcılık e-postasıdır.

Yukarıdaki oltalama e-postası, dolandırıcıların güveni suistimal etmek ve kurbanların bilgilerini vermelerini sağlamak için işyerinde yaygın bir şekilde kullanılan bir araç olan Slack’ten nasıl faydalandıklarını göstermek için iyi bir örnektir. (Kaynak: Reddit)

Finansal kazanç vadetme

Ücretsiz tekliflerin bir tuzak olduğunun bilinmesine rağmen, birçok kişi hâlâ kolay para veya özel teklifler vadeden dolandırıcılıkların mağduru oluyor. Dolandırıcılar, özellikle finansal sorun yaşayan veya duygusal onaylama arayan kişilere karşı etkili olan fırsat kaçırma korkusu (FOMO) ve hızlı finansal kazancın cazibesinden çıkar sağlıyor.

Bu stratejileri bilmek, dolandırıcılıkların neden bu kadar etkili olduğunu anlamamız için birbirimize yardımcı olur. Bu bilgi, dolandırıcılıkların işaretlerini anlama yolunda önemli bir adımdır ve bu da bizi bir sonraki bölüme getirdi.

Bir dolandırıcılığın uyarı işaretleri nelerdir?

Bir dolandırıcılığın işaretlerini bilmek, kendinizi mağdur olmaktan korumak için çok önemlidir. İşte dikkat etmeniz gereken bazı önemli işaretler:

Bir dolandırıcılık mağduru oldunuz mu? Deneyiminizi aşağıda yorumlarda bizimle paylaşın.