Vefat eden kişilerin sosyal medya hesaplarının sayısı yaşayan kişilerin hesap sayısını geçecek mi?

• Soyal medya büyüdükçe, hayatını kaybeden kullanıcılara ait hesapların sayısı da büyüdü ve bu da “dijital mezarlık” kavramının ortaya çıkmasına neden oldu.
  
• Önder bir VPN hizmeti sağlayıcısı olan ExpressVPN, dört sosyal medya platformunda çeşitli ülkelerden bu tür hesapların sayısı için tahminde bulundu.
• ABD’deki rakamlar özellikle dikkat çekici: 2100 yılında ölü hesapların sayısının 659 milyona ulaşarak ülkenin nüfusunun neredeyse iki katı olması bekleniyor.
• Ölü hesapları koruma konusunda ise, sosyal medya şirketlerinin yaklaşımlarının toplumsal yaklaşımlarla birlikte değişmesi muhtemel.
  

• Bu hadise bir insanın ölümü sonrasında, hem çevrimiçi mirasınızı kontrol etmek hem de kişisel verilerinizi korumak adına, ona ait hesaplar için düzenlemeler yapmanın faydalarının altını çiziyor.

Bu biraz ürkütücü gelebilir. Ancak dijital çağımızda neredeyse herkes geride fotoğraflar, e-posta hesapları veya sosyal medya paylaşımları gibi bir veri mirası bırakıyor.

Hatıraları internet üzerinden hatırlatmak, yakınlarımız için bir teselli olabilir. Ancak, dünya çapında 5 milyar insanın sosyal medya kullanmasıyla birlikte, ölü hesaplarla dolu platformlar bir gerçeklik haline geldi. Bu durum, dijital mezarlıkların en çok hangi ülkede büyüyeceği ve sosyal medya platformlarının bunu konuda ne yapmayı planladığı hakkındaki belirsizlikleri ortaya çıkarıyor.

ExpressVPN, belirli ülkelerde dört sosyal medya platformu üzerindeki dijital mirasların geleceğine odaklanarak bu hadiseyi keşfe çıktı. Bu teşebbüs, 2019 yılında Oxford Üniversitesi’nde benzer bir konudaki çalışmanın yöntemlerinden esinlenerek gerçekleştirilen tahminleri kullanarak, şu anki kullanıcı aktivitesini ve farklı bölgelerdeki ölüm oranlarını analiz etmeyi içeriyor.

Çevrimiçi varlığımızın yaşamdan sonrasına uzanan bu keşif, dijital mirasları yönetmenin karmaşıklığına ve etiksel kaygılarına ışık tutuyor.

Dijital mezarlıklar ne kadar büyüyecek?

Peki kaç ölü kullanıcı hesabından bahsediyoruz? Gelecek için bazı tahminler oluşturduk.

Analizimiz; ölü kişilerin hesaplarının nasıl arttığına detaylı bir bakış açısı sunmak için dört büyük sosyal medya platformu Facebook, Instagram, X (eski adıyla Twitter) ve Tiktok’u içeriyor.

Sekiz ülkeye odaklanarak (ABD, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, İspanya, İtalya, Hollanda ve Portekiz) 2024, 2050 ve 2100 yılları için sosyal medya kullanımı ile nüfus tahminlerini karşılaştırıyoruz. 

ABD’nin en yüksek sayıda ölü sosyal medya kullanıcısına sahip olması bekleniyor

ABD’de ölü sosyal medya kullanıcısı sayısının 2100 yılına kadar 569 milyona ulaşarak, ülkenin tahmin edilen 366 milyonluk nüfusunun iki katına ulaşması bekleniyor. Bu yüksek rakam, ABD’deki yüksek sosyal medya etki oranını ve devamlı olarak büyüyen kullanıcı tabanını yansıtıyor.

Aşağıdaki tablo diğer ülkeleri, 2050 ve 2100 yıllarında tahmini nüfus artışlarını ve tahmini ölü hesapları gösteriyor.

Birleşik Krallık farklı bir durum sunuyor ve 2100 yılında ölen sosyal medya kullanıcılarının yaşayan nüfus ile eşitlenerek yaklaşık 70 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. ABD ile karşılaştırıldığında, bu daha yavaş yükseliş oranına erişilmesinin en büyük nedeni Birleşik Krallık’ta daha düşük sosyal medya kullanımının olmasıdır.

Almanya ve Fransa benzer bir görüntü sunuyor ve 2100’de ölü kullanıcıların yaşayan nüfusu sırasıyla 31 milyon ve 38 milyon aşarak geçeceği tahmin ediliyor. Her iki ülkede de göreceli olarak yüksek sosyal medya kullanımı mevcut ve nüfusun çok az değişeceği tahmin ediliyor.

İtalya, İspanya, Hollanda ve Portekiz’deki ölü sosyal medya kullanıcılarının 2100 yılında yaşayan sayısını çok geride bırakacağı tahmin ediliyor. Bu durum, özellikle İspanya ve İtalya’da öne çıkıyor ve ölü kullanıcıların yaşayan nüfusu neredeyse ikiye katlayacağı öngörülüyor. Bu bulgu, bahsi geçen ülkeler için beklenen düşük nüfus artışı oranından kaynaklanıyor.

Hangi platform en çok dijital mirasa ev sahipliği yapacak

En geniş sosyal medya kullanıcısı tabanına sahip olan ABD’ye odaklanarak; 2050, 275 ve 2100 yıllarında dört büyük sosyal medya platformunun tamamındaki ölü kullanıcılar için tahminleri inceliyoruz. Bu analiz, hangi platformların en çok dijital mirasa ev sahipliği yapacağı konusunda içgörü sunuyor.

ABD’de 2100 yılında Facebook’un hayatını kaybeden 278,6 milyon ölü kullanıcıya ait profillerle en fazla ölü hesaba sahip olacağı tahmin ediliyor. Bu büyük rakam, platformun geniş kullanıcı tabanına sahip olduğunu gösteriyor ve bu da onu ana dijital anıt müzesine dönüştürüyor.

Instagram ve TikTok, daha küçük kullanıcı tabanlarına sahip olmalarına rağmen yine de yüksek sayıda ölü kullanıcıya sahip olacak ve bu rakamların 2100 yılında sırasıyla 158,7 milyon ve 126,5 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor.

Son olarak, X, 2100 yılında 94,9 milyon ölü kullanıcıyla göreceli olarak daha düşük bir orana sahip olması bekleniyor. Bunun nedeni, 2022 yılında el değiştirme sonrasındaki düşük sayıda kullanıcıya ve düşük büyüme oranın sahip olmasıdır.

Bu tahminler, özellikle sosyal medya devlerinin bu platformları aktif tutmalarının maliyeti göz önüne alındığında, ölü hesapların yönetimi ve etiksel kaygıları hakkında kafalarda soru işaretleri oluşturuyor.

Dijital miraslara ev sahipliği yapmanın maliyeti

Sosyal medya platformlarının dijital mezarlıklara dönüşme olasılığı, duygusal ve etiksel faktörlerle birlikte finansal sonuçları da ortaya çıkarıyor.

Ortalama bir sosyal medya profilinin 1GB saklama alanı gerektirdiği varsayımından yola çıkarak, saklama alanının GB başına aylık 0.02 USD maliyetiyle birlikte, sosyal medya platformlarının ölen kişilerin hesaplarını muhafaza etmelerinin maliyeti halihazırda oldukça ciddi bir gider.

2100 yılında ABD’de 278,6 milyon ölü Facebook kullanıcısının olacağı tahminiyle, bu profilleri depolamanın maliyeti 5,57 milyon USD’ye ulaşacak. Bu hesaplama, saklama alanı maliyetinin olası olmasa da sabit kalacağını varsayıyor ve gelecekte sosyal medya platformlarına yükleyeceği potansiyel finansal yükün altını çiziyor.

Gerçekçi olmak gerekirse, Facebook veya başka herhangi bir sosyal medya şirketinin gönüllü olarak faal olmayan hesapları sonsuza kadar koruyacağını düşünmek çok zor. Ve bu ölü hesapları kapatma ihtiyacı birçok olaya neden olabilir:

Platformların belirlediği yeni sınırlar

Sosyal medya platformları, politikalarını gözden geçirmek zorunda kalabilir. Bu durum, ölen bir kullanıcının profilini korumak için ücretlerin belirlenmesine, saklanan verilerin sınırlandırılmasına ve hatta belirli bir süre inaktif kalan profillerin silinmesine neden olabilir.

Anma için alternatif platformlar

Hayatını kaybeden kişileri anmak için diğer yollar ortaya çıkabilir. Bunların arasında merkezsizleşmiş dijital anıtlar, sonsuza dek depolama için blockchain tabanlı çözümler ve hatta kapsamlı şekilde veri saklama ihtiyacı olmadan interaktif anıtlar oluşturabilen Yapay Zeka tabanlı platformlar yer alabilir.

Gizlilik ve verileri koruma

Ölü kişilerin kişisel bilgileri bile dolandırıcılar için değerli olabilir. Hayatlarını kaybedenlerin dijital ayak izlerini yetkisi erişime ve bilgilerin kötü kullanımına karşı koruma ihtiyacı, dünya genelinde giderek daha çok kabul görüyor. ABD, bireylerin dijital varlıkları için bir Yediemin veya Vasi atamalarını sağlayan RUFADAA yasasıyla birlikte bu konuda büyük bir aşama kaydetti. 

Dijital mirasınızı önceden hazırlama

Buna karşın, sosyal medya şirketlerinin ve düzenleyici çerçevelerin dijital miraslar için açık ve sürdürülebilir çözümler sunduğu zamana kadar, vefat ettikten sonra çevrimiçi varlığımızın dilediğimiz şekilde yönetildiğini sağlama sorumluluğu kendimize düşüyor.

Sosyal medya platformları, ölmeniz durumunda hesabınıza ne olacağını belirleyebilmenizi sağlayan bazı ayarlar ve yöntemler sunuyor.

Facebook

Facebook, kullanıcılara ölümden sonra hesapları için iki ana seçenek sunuyor: anıtlaştırma veya silme.

Anıtlaştırma

• Nedir: Anıtlaştırılan bir hesap, arkadaşların ve ailenin toplandığı ve hatıraları paylaştığı bir alan haline gelir. Bu hesap, adın yanında “Anısına” yazısıyla belirtilir ve Tanıyor Olabileceğin Kişiler gibi ortak alanlarda gösterilmez.
• Hesap Vârisi: Anıtlaştırıldıktan sonra, hesabınızı yönetecek güvendiğiniz birini Hesap Vârisi olarak atayabilirsiniz. Bu kişi, paylaşımları başa tutturabilir, yeni arkadaş isteklerini yanıtlayabilir ve profil ve kapak fotoğraflarını güncelleyebilir ancak mesajlarınıza erişemez veya arkadaşlarınızı silemez.
• Nasıl ayarlanır: Ayarlar’a gidin > Anıtlaştırma Ayarları > Anıtlaştırma > Hesabı anıtlaştır’ı seçin ve hesap vârisinizi belirleyin. Not: Yalnızca 18 yaşından büyük kullanıcılar bir hesap vârisi olarak seçilebilir.

Silme

Hesabınızın anıtlaştırılmasını tercih etmiyorsanız vefat ettikten sonra tamamen silinmesini isteyebilirsiniz. Bu, Facebook’a ölümünüz bildirildikten sonra paylaşımlarınız ve fotoğraflarınız dahil olmak üzere, tüm verilerin kalıcı olarak silinmesini sağlar.

Instagram

Facebook’un izini takip eden Instagram (Meta’nın şemsiyesi altındaki başka bir platform), kullanıcıların hesapları için benzer vefat sonrası seçenekler sunuyor.

Anıtlaştırma

• Nedir: Instagram’da anıtlaştırılan hesaplar, kullanıcı adının yanında “Anısına” ifadesini ekliyor ve böylece arkadaşlar ve aile için dijital varlıkları sağlanıyor. Her ne kadar bu hesaplar geçmişteki paylaşımları takipçilere göstererek görünürlüklerini korusa da, Keşfet sekmesi ve arkadaş önerileri gibi açık alanlardan kaldırılıyor.
• Nasıl çalışıyor: Facebook’un aksine, Instagram şu anda önceden seçilmiş vâris seçeneği sunmuyor. Anıtlaştırma süreci vefat sonrasında gerçekleşiyor ve arkadaşların veya ailenin işlemi başlatmaları için vefat ilanı veya ölüm belgesi gibi gerekli belgelerle doğrudan Instagram ile iletişime geçmeleri gerekiyor.

Silme

Instagram, bir hesabın silinmesi için yakın bir aile üyesinden doğrulama istiyor. Bu işlem, yetkinlik kanıtı (örneğin doğum sertifikası, vekalet) ve kullanıcının vefatının kanıtını gerektiriyor. Böylece bu talebin hassas bir şekilde ve yasal standartlara uygun bir şekilde işlenmesi ve kullanıcının dijital ayak izinin bu platformdan kalıcı olarak silinmesi sağlanıyor.

X

X, yıllardır hesapları anıtlaştırma konusunda sürekli fikir değiştirdi. Hayatını kaybedenlerin hesapları dahil inaktif hesapların uzun yıllar boyunca atıl kalmasına izin verildi. Ancak 2023 yılında, hiç aktiviteye sahip olmayan hesaplar temizlenmeye başladı. Bazı insanlar vefat eden arkadaşlarının ve aile üyelerinin hesaplarını görmeye devam etmek istemeleri nedeniyle, bu karar da Elon Musk’ın bir başka tartışmalı hareketi oldu.

Vefat sonrasında bir X hesabını aktif tutma

X, anıtlaştırılmış hesaplar için bir sistem sunmadığından dolayı, X hesabınızın vefatınızdan sonra dijital dünyanın bir parçası olmaya devam etmesini istiyorsanız giriş bilgilerinizi birine vererek proaktif bir yaklaşımda bulunmanız gerekecek.

• Hesap erişimi: Ailenizden birinin veya güvendiğiniz bir kişinin hesap giriş bilgilerinize sahip olması önemlidir. Bu detayı vasiyetinize ekleyebilir veya başka bir güvenli hassas bilgi paylaşma yöntemini kullanabilirsiniz. Hesabınızın aktif kalması için onu düzenli olarak kullanmaları gerekecek.
• Tam erişim kaygıları: Bir kişiye hesabınız için erişim sunmak, o kişinin size ait mesajları, beğendiğiniz paylaşımları ve hesabınızın diğer tüm ayrıntılarını görebileceği anlamına gelir. Bu seviyede bir erişim, özel etkileşimlerinizi ve tercihlerinizi ortaya çıkardığından dolayı önemli derecede güven gerektirir.

X’in inaktivite politikası

Bu yazının yazıldığı sırada, X’in politikasına göre bir hesap, daha önceki altı aylık inaktivite sınırına göre oldukça sıkılaştırılarak, 30 gün kullanılmaması durumunda inaktif olarak kategorize ediliyor. Bu politika, bir hesabın aktif sayılması için düzenli olarak giriş yapılmasını gerektiriyor ve bu da platform üzerinde dijital mirası koruma adına bir zorluk oluşturuyor.

TikTok

TikTok içinse, hesabın platformdan silinmesi için bir aile üyesi veya yasal temsilci ölüm belgesiyle birlikte TikTok destek ile iletişime geçebilir. TikTok, inaktif hesapları silip silmediğini şu ana kadar açıklamadı.

Öcesinde ne yapabilirsiniz

Twitter’da olduğu gibi, hesabınızın yok olmasını istemiyorsanız yapabileceğiniz tek şey, hesap bilgilerinizi güvendiğiniz bir kişiyle paylaşmak için güvenli bir yöntem oluşturmaktır. Bu seçimle birlikte gelen gizlilik sonuçlarını unutmayın.

Google ve YouTube

Google, kullanıcılarına bir inaktivite periyodundan sonra hesaplarının (YouTube dahil) kaderini belirlemeleri için proaktif bir araç olan “Etkin Olmayan Hesap Yöneticisi”ni sunuyor. Üç, altı, 12 veya 18 aylık inaktivite sonrasında güvenilir kişileri bilgilendirmek veya hesabınızı silmek için ayarlayabilirsiniz. Hiçbir şey ayarlamazsanız; aile üyeleriniz veya yasal temsilciniz, gerekli belgelerle birlikte vefat sonrasında hesabın kapatılmasını talep edebilirler.

Dijital varlıklar ve abonelik hizmetleri

İnternetten alışveriş hesabı ve abonelik hizmetleri gibi belirli platform politikalarında ele alınmayan dijital varlıklar için, bunları vefat sonrasında yönetme konusu farklılık gösteriyor. Önceden hazırlık yapmanıza yardımcı olması için:

• Bir liste oluşturun: Yalnızca sosyal medyanızı değil, tüm dijital hesaplarınızı belgelendirin. İnternetten alışveriş, abonelik hizmetleri, dijital kütüphaneler vb. hesaplarınızı giriş bilgileriyle ve vefatınız sonrasında ne yapılacağıyla ilgili talimatlarla birlikte ekleyin.
• Dijital bir vasiyet eklemeyi düşünün: Bu listeye bir dijital vasiyet dahil edin veya güvenilir bir kişinin erişime sahip olduğundan emin olun.
• Kapatma veya transfer için bir doğrudan iletişim belirleyin: Vasi veya atanmış bir kişi, ölüm belgesi gibi gerekli belgelerle birlikte hesapların kapatılması veya transfer edilmesi için her hizmet ile iletişime geçebilir. 
• Abonelikleri iptal edin: Kişisel işlerinizi yoluna koymak istiyorsanız, siz yaşarken bazı aboneliklerinizi iptal ederseniz vasinizin işi kesinlikle daha kolay olur.

Metodoloji

Metodolojimiz, platform kullanıcı ölçevlerini ulusal ölüm oranlarıyla bütünleştiriyor ve Oxford Internet Institute (OII) tarafından gerçekleştirilen Are the dead taking over Facebook? A Big Data approach to the future of death online adlı çalışmadan esinlenen bir tahmin modelini uyguluyor.

• Veri toplama: Her sosyal medya platformu için mevcut aylık aktif kullanıcı verilerini kullandık. Ölüm oranları, ulusal istatistik veri tabanlarından elde edildi.
• Tahmin modeli uygulaması: Geçerli kullanıcı aktivitesine ve ölüm oranlarında bağlı olarak ölü hesapları tahmin etmek için OII’nın çalışmasına benzer bir tahmin modeli kullandık.
• Varsayımlar: Her sosyal medya platformu için kullanıcı tabanı ve her ülke için ölüm oranlarının, 2024’ten başlayarak, tahmin süresi boyunca sabit kalacağı varsayıldı. X’in profil temizlemesi gibi inaktif hesaplar konusundaki politikalar kabul edilmiş ancak düzeltme yapılmamıştır.
• Kısıtlar: Platformun popülerliği, kullanıcı davranışı ve nüfusun uzun ömürlülüğü dahil olmak üzere, uzun vadeli sosyal medya trendlerini tahmin etmedeki belirsizlikleri anlıyor ve tanıyoruz.